اینورتر یا کنترل کننده دور موتور، یک دستگاه الکتریکی صنعتی است که برای کنترل سرعت الکتروموتورها و تجهیزات صنعتی متصل به آن استفاده می‌شود. این دستگاه با تغییر ولتاژ بر اساس تغییر فرکانس و با مدوله‌کردن سیگنال الکتریکی به شکل موج مربعی، الکتروموتور را کنترل می‌کند و به‌حرکت درمی‌آورد. با محبوبیت و استفاده فراوان این محصول در صنعت، نیاز به تعمیر اینورتر نیز افزایش پیدا کرده است.
اقدامات لازم برای حداقل رساندن و پیشگیری از تعمیر اینورتر
برای به حداقل رساندن و پیشگیری از تعمیر اینورتر باید اقدامات لازم برای مراقبت از این دستگاه‌ها انجام شود. سرویس‌های دوره‌ای، از مهم‌ترین اقداماتی هستند که باعث تضمین عمر مفید کارکرد اینورترها می‌شود. سرویس‌ها و مراقبت‌های دوره‌ای می‌تواند شامل بررسی ماهانه از کابل‌ها، فیبرهای متصل به دستگاه و اتصالات سیم‌ها برای جلوگیری از ایجاد جرقه باشد.
بازرسی منظم از درایوهای فرکانس متغیر و تمیز نگه داشتن اینورتر از رطوبت و روغن موجود در محیط کار نیز از دیگر موارد حائز اهمیت است. علاوه‌بر این‌ها می‌توان فن‌ها را مرتب کنترل کرد که به‌درستی کار خنک نگه‌داشتن اینورتر را انجام دهند. نهایتا، باید کابل‌های ارت برای تخلیه بارهای الکترواستاتیکی را نیز بررسی کرد.
علت خراب شدن اینورتر
خراب شدن اینورتر می‌تواند دلایل متعدد و گوناگونی داشته باشد. اگر بازرسی و سرویس‌های دوره‌ای به درستی صورت نگیرند، خرابی اینورتر زودتر از زمان نرمال اتفاق می‌افتد.
IGBT
یکی از علل خرابی اینورترها، خرابی IGBT آن‌ها است. IGBT احتمال دارد به دلیل دمای زیاد محیط کاری یا عدم عملکرد صحیح فن‌های اینورتر آسیب ببیند و یا در صورت وجود ضربه دچار شکستگی شود. IGBT یکی از قطعات مهم درایوها محسوب می‌شود که قیمت نسبتا بالایی دارد. درنتیجه انجام تست خرابی IGBT بسیار اهمیت دارد.
عدم توجه به مشخصات فنی اینورتر
عدم توجه به مشخصات اولیه اینورتر و اعمال برق ورودی نامناسب با ولتاژ ورودی یا عدم بررسی تک‌فازیا سه فاز بودن اینورتر، می‌تواند باعث سوختگی و اختلال در عملکرد برخی از تجهیزات داخلی شود و احتیاج به تعمیر اینورتر زودتر از موعد داشته باشد.
خازن‌ها
خازن‌ها یکی از ضعیف‌ترین قطعات هر اینورتر هستند و درصد بالایی از خرابی‌ها در تعمیر درایو مربوط به این قطعات است. بنابراین، باید هنگام تعویض خازن‌های خراب‌شده، بسیار دقت کرد.
هشدار (FAULT)
عدم توجه به فالت‌هایی که کنترل دور فرکانس در LCD خود نمایش می‌دهد و پیگیری نکردن FAULT، باعث آسیب دیدگی بیشتر و حتی سوختن الکتروموتور متصل به درایو می‌شود.
رطوبت و گرد و غبار
عواملی مانند رطوبت، گردوغبار، شوک الکتریکی و نوسانات ولتاژ نیز باعث خرابی اینورتر خواهند بود.
تعمیر و عیب‌یابی اینورتر
در فرآیند تست و تعمیر، عیب‌یابی درایو به چند حالت مختلف به بررسی تعمیر و برطرف مشکل آن می‌پردازند:
تست درایو در حالت خاموش
در این مرحله، ابتدا بخش IGBT و دیود/تریستور بخش رکتیفایر بررسی می‌شود. در زمان خرابی هر یک از این قطعات ممکن است دچار خرابی و یا سوختگی کامل شود.
این قضیه و اتصال کوتاه شدن هنگام خرابی قسمتی از اینورتر ممکن است موجب شود که ولتاژ باسDC به مدارهای گیت درایو مربوطه و کارت‌های کنترلی آسیب می‌زند. در صورت سوختن IGBT، به احتمال زیاد مدارهای گیت درایو مربوط به آن نیز آسیب خواهند دید و باید تعمیر شوند.
تست درایو در حالت روشن
خطا یا هشدار روی صفحه نمایشگر می‌تواند بیان‌کننده عملکرد نامناسب یکی از بخش‌های درایو باشد. برای
مثال شاید به هردلیلی میزان بار روی اینورتر زیاد شده باشد و فن خنک کننده نیز درگیرشود. باید توجه داشت که فن‌های خنک‌کننده تا زمانی که اینورتر کار می‌کند، باید روشن باشند و اینورتر را خنک کنند.
با توجه به اطلاعات درج شده در راهنمای کاربری و تعمیر اینورتر و کاتالوگ شرکت سازنده، می‌توان بخش‌های مرتبط با خطا را بررسی کرد و برای رفع ایرادات احتمالی اقدامات لازم را انجام داد. لطفا توجه داشته باشید که در بحث تعمیر و اورهال اینورتر مراحل عیب‌یابی برای هر دستگاه با توجه به نوع خطای آن تعیین می‌شود. حتی ممکن است خطای مشابه در دو دستگاه مجزا، روش‌های مختلفی برای تعمیر احتیاج داشته باشند.
هشدارها
در اینورتر صنعتی، هشدارها در نمایشگر نشان داده می‌شوند. وقتی یک هشدار در صفحه به نمایش
درمی‌آید، اینورتر همچنان به‌کار خود ادامه می‌دهد تا اینکه مشکل اساسی شود و دستگاه ناگهان از کار بایستد.
اضافه حرارت در اینورتر
اضافه حرارت در اینورتر به دلیل خرابی قطعات داخلی اتفاق می‌افتد و بر اثر افزایش دما، فن‌های
داخل درایو روشن می‌شوند. در شرایط نرمال، درایو به درستی کار می‌کند، اما زمانی
که دمای محیط بالا باشد، احتمال دارد قطعات داخلی گرم شوند و منجر به آسیب دیدن درایو شوند.
اضافه ولتاژ در اینورتر
یکی از هشدارهای مهم درایوهای الکترونیکی، اضافه یا کاهش ولتاژ است. اگر ولتاژ ورودی بیشتر
از حد متوسط باشد، رله‌های اینورتر فرمان قطع خواهند داد. زمانی‌که ورودی اینورتر
قطع یا ولتاژ تغذیه کم باشد، افت ولتاژ رخ می‌دهد.
جمع‌بندی
اینورتر یک دستگاه کنترل صنعتی است که برای کنترل سرعت الکتروموتورها مورد استفاده قرار می‌گیرند. نگهداری اصولی و بازدیدهای دوره‌ای در عمر مفید و کارآیی بهتر این دستگاه نقش دارد و نیاز فوری به تعمیر اینورتر را کمتر می‌کند.